In het culturele leven na 1880 ontwikkelde Jan Veth (1864-1925) zich tot een van onze belangrijkste schilders, die ‘half Nederland’ portretteerde. Bovendien schreef hij bezielende stukken over beeldende kunst in kranten en tijdschriften en publiceerde hij gedichten. Veth was daarnaast een pionier op het gebied van de monumentenzorg en het behoud van het historische stadsgezicht. Zo was hij een van de initiatiefnemers tot de oprichting van het Rembrandthuis in Amsterdam en sprak hij zich fel uit tegen het gemeentelijk voornemen de Reguliersgracht te dempen.
Johan Huizinga en Jan Veth hadden vergelijkbare opvattingen over beeldende kunst, letterkunde en geschiedenis, over het museumwezen en het behoud van monumenten. Ze raakten bevriend, bezochten elkaar regelmatig en troffen elkaar vrijwel maandelijks tijdens de redactievergaderingen van De Gids. Na het overlijden van Veth besloot Huizinga zijn biografie te schrijven. Door hun gedeelde voorkeuren en hun langdurige vriendschap kreeg het boek tegelijk een sterk autobiografische inslag.
Kenners zijn Huizinga’s biografie van Veth altijd hogelijk blijven waarderen. Alleen al om de inhoud verdient Jan Veth dus deze heruitgave, die – anders dan de oorspronkelijke editie – tientallen afbeeldingen in kleur bevat. Huizinga-kenner Anton van der Lem bezorgde de tekst en voorzag deze bovendien van verklarende noten en een deskundig nawoord. Dat maakt van deze vergeten klassieker, die verschijnt ter gelegenheid van de grote Huizinga-herdenking (december 2022) en de eerste Veth-overzichtstentoonstelling (februari-september 2023), een onmisbaar boek.
