Kinderboek van de Maand

Toen ik dit prentenboek in handen kreeg, moest ik even stilletjes juichen. Het vorige boek van de Ierse Paddy Donnelly, Het meer dat verdwijnt, is namelijk één van mijn favoriete prentenboeken van vorig jaar. Maar deze vind ik eigenlijk nog leuker.

Waar het vorige boek nog een beetje terughoudend was in kleurgebruik, grijpt de maker hierin zijn kans om volop los te gaan. De illustraties zijn traditioneel en passen goed bij het tijdsbeeld van het verhaal. Alles oogt namelijk een beetje negentiende eeuws en ouderwets. Precies wat het verhaal nodig heeft.

Vos & zoon gaat namelijk over een vader en zoon, die samen een staartenwinkel runnen. Ze maken traditionele staarten voor alle soorten dieren uit de omgeving. Degelijk en altijd precies wat je kunt verwachten. De kasten staan ook vol met boeken vol regeltjes waaraan een staart moet voldaan.

Maar Robbie is een beetje klaar met het werk van zijn vader. Hij zit vol ideeën en wil het eigenlijk anders doen. Helaas wil vader Vos niet luisteren. Alles moet gaan zoals ze het altijd doen. Dus sluipt Robbie ‘s-nachts uit z’n bed en gaat zelf aan de slag. Op de ontwerpen die hij maakt, tekent hij letterlijk buiten de lijntjes. En de volgende dag heeft hij een originele nieuwe staart.

Diezelfde dag komt er een heel belangrijke pauw langs, die op zoek is naar een opvallende staart. Natuurlijk heeft vader degelijke keuzes, maar dan ontdekt pauw de staart van Robbie. Zouden de dieren klaar zijn voor nieuwe ideeën? Zullen de volwassenen bereid zijn om te luisteren naar de jeugd?

Het blijft altijd heerlijk om een prentenboek te lezen, waar een minder doorsnee boodschap in zit. Vooral als een volwassen onderwerp op uitstekende wijze bewerkt wordt tot een verhaal dat echt voor de doelgroep bedoeld is. Het heeft een kinderlijke sfeer, maar de maker wil juist zeggen dat we kinderen serieus moeten nemen en de ruimte moeten geven om een eigen weg te gaan. Dus eigenlijk spreekt hij over de hoofden van de jeugd de volwassenen aan. Heerlijk!

Het kleine heelal is een allegorie, een verhaal waarin de personen tegelijk voor een abstracter begrip staan. Het is een moderne versie van de ark van Noah. De eerste zin luidt ‘Twee achterlijk kleine raampjes.’ Het zijn de raampjes van een stacaravan op een verlaten camping met de naam Het kleine heelal. De hoofdpersoon is Raaf, een meisje dat geschorst is van school en op zoek is naar antwoorden. Haar belangrijkste vraag is waar haar vader uithangt. Maar ook wil ze weten wanneer ze weer terug zullen keren naar huis. Want vanwege een lekkage zijn ze tijdelijk verhuisd en kunnen ze pas weer terug als alles droog is.

Haar enige vriendin is Miracle, een meisje dat zeer gelovig is. Daarnaast sluit ze vriendschap met Nicolaas, de zoon van de eigenaar van de camping. Hij is zeer geïnteresseerd in sterren. Wanneer Raaf hem rond ziet lopen, besluit ze hem te volgen. Zo ontdekt zij het Kosmosbos, een stuk bos dat verboden is voor onbevoegden. Dit beschrijft ze later per telefoon aan Miracle als het Paradijsbos.

Wanneer Miracle een paar dagen later op bezoek komt, wil het tussen haar en Nicolaas niet boteren. Tot overmaat van ramp maken de beide meisjes vervolgens ruzie. Raaf besluit de knoop door te hakken en haar moeder te dwingen om eindelijk te vertellen waar haar vader is. Want zo langzamerhand is ze het geloof in alles zo’n beetje kwijtgeraakt.

Een klein heelal is een zoektocht van de mens naar antwoorden. Raaf is de zoekende mens, Nicolaas (Copernicus) staat voor de wetenschap en Miracle (wonder) voor het geloof. Raaf is ook een verwijzing naar de eerste vogel die door Noah wordt losgelaten om op zoek te gaan naar land, maar uiteindelijk weer terugkeert. Precies zoals haar vader een keer zei bij het schommelen. Het boek zit vol met allerlei verwijzingen, zoals de ansichtkaart met regenboog. Maar het verhaal is zo geschreven dat je het ook heel goed zonder die kennis kunt lezen. Want uiteindelijk is het gewoon een enorm goed verhaal.

Een heerlijk boek waar je, geheel naar eigen keuze, een paar uurtjes of een paar dagen op kunt broeden. Het is onmogelijk om in zo’n kort stukje alles te behandelen. Dit boek is letterlijk eenvoudig intelligent. Zonder twijfel één van de briljantste boeken van dit jaar.

Vanaf zijn eerste boek weet Yorick Goldewijk steeds te verrassen met een origineel verhaal. En steeds lukt het hem om heel goed aan te sluiten bij de leeftijdsgroep. Vooral de wijze waarop hij fantasie en werkelijkheid met elkaar mengt, is steeds weer heel spannend. Zelfs als het overduidelijk niet echt is, weet hij je te overtuigen dat het wel echt aanvoelt.

Duizend & ik heeft opnieuw die vreemde sfeer. Er is iets raars aan de hand, maar je weet als lezer niet goed wat dat kan zijn. De hoofdpersoon is Acht en haar dagen bestaan uit opstaan, reizen naar het werk, werken, reizen naar huis, slapen. Elke dag opnieuw. Dit doet ze met vele anderen. Niemand kijkt elkaar aan, niemand spreekt en iedereen wordt in de gaten gehouden door de zieners, een soort vliegende camera’s. Wie opvalt en afwijkt, wordt uit de groep verwijderd.

Acht is eigenlijk ook iemand die anders is. Stiekem kijkt ze vanuit de trein naar de Wal, waar de zee achter schijnt te liggen. Zij verlangt naar iets meer. Tussen de vele anderen ontdekt ze Duizend, die net als zij anders lijkt te zijn. Acht wil contact maken en heeft steeds meer moeite om zich aan de regels te houden. Evi, het moedersysteem dat voortdurend over hen waakt, krijgt Acht steeds meer in de gaten. Maar in plaats van voorzichtig doen, komt Acht juist in opstand. Dat is het begin van een grote ontdekking over de wereld waar Acht in leeft. En de ontdekking dat zij daar een hele grote rol in gaat spelen.

Duizend & ik is een dystopisch verhaal, een verhaal over een futuristische maatschappij waarin mensen onderdrukt worden. Het doet denken aan allerlei andere verhalen, maar voor mij kwam met name The Matrix voor ogen. Als lezer zul je voortdurend afvragen, wat er precies aan de hand is. Maar voor wie heel goed oplet, zullen al vrij vlot kleine dingetjes opvallen die een hint geven. Maar geen zorgen, naar het einde toe wordt alles voor iedereen duidelijk.

Duizend & ik is een geweldig verhaal voor een doelgroep die meer van dit soort verhalen verdient.