Iwema leestips

Heeft u ook soms moeite om te bedenken welk boek u wilt lezen? Iwema’s verzameling leestips biedt dan zeker uitkomst.

Onze medewerkers lezen namelijk erg veel. Voor sommigen is het dagelijkse kost! Zij delen graag hun favorieten met u. Iedere maand kiezen medewerkers weer nieuwe pareltjes uit.

Wilt u inspiratie opdoen of bent u gewoon benieuwd wat wij zoal lezen en wat ons bezig houdt neem dan een kijkje op onze weblog!

 

 

Carola tipt:

 Luitenant-Kolonel de Maumort - Roger Martin du Gard

 

De 1077 pagina’s tellende roman Luitenant- Kolonel de Maumort  is met recht een lijvig boekwerk te noemen.  Het is het onvoltooide levenswerk van Roger Martin du Gard die in 1958 op 77 jarige leeftijd stierf zonder zijn grootste roman ooit te kunnen voltooien.

 

Alhoewel; roman is misschien niet de juiste benaming.  Luitenant Kolonel de Maumort is opgezet als een autobiografie van  de Maumort die op zijn oude dag terugkijkt op zijn leven.  Het is het levensverhaal  van  een aristocratische soldaat. Een bijzonder boeiend relaas van de Maumorts volwassenwording en tegelijkertijd een karakteristieke kenschets van de plattelandse negentiende eeuwse bourgeoisie in Frankrijk en in de latere jaren van die van de gearriveerde Parijse burgers.

Deze memoires zijn echter volledig door Du Gard verzonnen.  De opzet van du Gard  was namelijk om een alles omvattende roman te schrijven waarin hij ongeremd alles kwijt kon wat hij de wereld aan kennis en inzichten na wilde laten.  Zowel op  politiek, maatschappelijk, intellectueel als sociaal vlak.  Dit deed du Gard via de pen van hoofdpersonage de Maumort.  Juist op het  moment dat zijn geliefde kasteel door de nazi’s  wordt bezet laat du Gard  de op dat moment zeventig jarige  de Maumort aan zijn memoires beginnen.

Typerend genoeg begint  ‘Luitenant-Kolonel de Maumort’ met de volgende woorden:

‘Ik ben altijd een lichte, onregelmatige slaper geweest. Als ik mijn hersenactiviteit per uur had bijgehouden , zou gegarandeerd blijken dat ik ’s nachts veel meer uren aan nadenken heb besteed dan overdag. Die slapeloosheid is met de jaren chronisch geworden: als ik verspreid over de nacht vier of vijf uur heb geslapen, is hij naar mijn mening uitzonderlijk goed geweest. Ik heb altijd een blocnote en een potlood binnen handbereik om een formulering die me geslaagd lijkt, of een gedachte die ik overdag nader wil onderzoeken, meteen vast te leggen. Er is altijd een geluk bij een ongeluk... ‘

Het centrale thema  in Luitenant-Kolonel de Maumort is  eigenlijk het mysterie van     onze morele ambivalentie. Waarom doen mensen kwaad terwijl ze de kern van het goede kennen?  Du Gard ontleedt als het ware het menselijk bestaan op zich en vraagt zich keer op keer af wat beschaving nu eigenlijk inhoudt en of we überhaupt wel vooruitgang boeken. En wat is vooruitgang eigenlijk?

Du Gard probeerde door zijn nauwlettende beschouwingen en analyses een zo’n compleet  mogelijk beeld te geven  van  een mensenleven en indirect van de mensheid op zich te geven. Het is dan ook niet verwonderlijk dat ‘Luitenant-Kolonel de Maumort’ vaak vergeleken wordt met de memoires van Proust en de auteur Roger Martin du Gard als  een van de grootste Franse schrijvers betitelt wordt.

Maarten ‘t Hart wijst in zijn voorwoord  dan ook meermaals naar overeenkomsten met  de romancyclus  ‘Op zoek naar de verloren tijd’  van Proust. Qua omvang, doelstelling en onvoltooidheid zijn er veel overeenkomsten. Du Gard is echter veel toegankelijker.  Het feit dat du Gard in Nederland een voor velen helaas nog  onbekende naam is is volgens ‘h Hart dan ook voornamelijk te danken aan Martin du Gard zelf.  Hij was buitengewoon kritisch  in het algemeen maar vooral op zijn eigen werk. Veel werk in wording is dan ook vernietigd.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

De memoires van Luitenant Kolonel de Maumort heeft hij mede hierdoor nooit kunnen voltooien. Hoe frustrerend een onafgewerkte roman per definitie voor een lezer is, is dit bij  du Gard niet het geval. Als het romangedeelte na ongeveer 800 pagina’s tot een einde komt wordt je als lezer getrakteerd op talloze brieven van  de Maumort aan  vrienden met thema’s en onderwerpen die du Gard nog in de memoires van de Maumort had willen verwerken. Met daarnaast nog  verschillende notulen, overpeinzingen  en denkbeelden van du Gard die hij nog in het boek had willen verwerken.  Dit laatste deel maakt de roman tot  een soort doe-het-zelf werkboek dat je als lezer aan het denken zet en tegelijkertijd  het leven van de fictieve de Maumort kan vervolmaken.

Na het lezen van Luitenant-Kolonel de Maumort kan ik niet anders dan concluderen dat deze roman werkelijk een literair juweel is  die volledig onterecht  veronachtzaamd is.  Ik kan dan ook met Maarten  ’t Hart instemmen dat het eeuwig zonde is geweest dat  du Gard naast zijn zelfkritiek  tevens  uiterst bescheiden was. ‘Nimmer heeft hij zichzelf op de voorgrond geplaatst, hij wilde juist graag schuilgaan acht andere groten [...] In Nederland houden wij echter van schrijvers zoals Harry Mulisch die zichzelf voortdurend op de borst kloppen’. Een prachtig en boeiend boek dat je niet snel zult vergeten.  Het moet toch geweldig zijn om een persoon als de Maumort tegen te komen!

De frugale en nuchtere schrijfstijl in combinatie met de opvallend juist genuanceerde observaties en karakterschetsen maken het geheel zo beeldend dat je als lezer gewoon deel uit gaat maken van het verhaal of zoals Roderik Six het prachtig heeft verwoord: ‘ Een Magnus opus die naam waardig, een levenswerk waarbij gelijk betitelde avonturenromans als ‘De ontdekking van de hemel’ als puberaal gepruts overkomen ( © Cutting Edge)’.  Niet voor niets heeft du Gard in 1937 de Nobelprijs voor de literatuur gewonnen.  Deze ontving hij in het bijzonder voor de artistieke kracht en waarheid waarmee hij menselijke conflicten verbeelde evenals sommige fundamentele aspecten van het eigentijdse leven.

 

De verzonnen memoires van de Luitenant Kolonel de Maumort is een bijzonder wijs boek en een onvergetelijke leeservaring!