Kinderboek van de Maand

Informatieve natuurboeken voor deze leeftijdscategorie zie ik niet zo heel veel. Vaak zijn ze al snel te ingewikkeld. Dan is een boek als De papegaaiduiker toch weer erg leuk. Het is eigenlijk een informatieve prentenboek. Erg mooie illustraties, een beperkte hoeveelheid tekst op elke bladzijde en toch een redelijk complete beschrijving van deze bijzondere vogel.

Want wat weten we nu eigenlijk over papegaaiduikers, behalve dat die er een beetje propperig uitzien en een enorm brede snavel hebben? We volgen de vogels vanaf het moment dat het broedseizoen gaat beginnen. We leren wat over hun liefdesleven en kunnen ook even in hun broedplaatsen gluren. We zien dat ze elk jaar terugkeren naar hun vaste plek en eventuele indringers meteen verjagen. We zien hoe hun ene ei uitkomt en we volgen het jong in zijn eerste weken tot het moment dat deze uitvliegt om uiteindelijk zelf een partner te vinden.

Hoogstwaarschijnlijk zullen ouders dit samen met de kinderen lezen. Dat is ook best raadzaam, want de tekst is niet altijd even makkelijk. Zo nu en dan zit er een wat lastiger woord tussen. Ik zou het daarom ook vooral voor 5- en 6-jarigen adviseren. Dankzij de sfeervolle en kleurrijke illustraties is het een boek om meerdere keren samen door te nemen.

Ook voor kinderen van zeven jaar en ouder is het zeer geschikt. Die kunnen het lekker zelf lezen en het eventueel gebruiken om er een spreekbeurt over te houden. Het lijkt me dan ook een zeer goede aanschaf voor schoolbibliotheken.

De papegaaiduiker is een heerlijke alternatief voor jonge lezers die een voorkeur hebben voor informatieve boeken.

Sceptisch begon ik aan dit boek, maar tot twee keer toe moest ik stoppen met lezen om mijn tranen weg te vegen. Slechts drie keer eerder wist een verhaal dit te bereiken. Helaas moet ik wel concluderen dat de uitgeverij met de omslag de plank wat heeft misgeslagen. De humoristische stripstijl past namelijk niet zo goed bij zo’n serieus verhaal. Jammer, want daardoor zal het minder snel opgepakt worden door de doelgroep, terwijl het zelfs belangrijk genoeg is om klassikaal gelezen te worden in de hogere klassen van de lagere school.

In Blauw brengt ongeluk komt verborgen armoede aan de orde. Veel kinderen leven in armoede, maar verzwijgen dit uit schaamte. Met dit boek wil Angelique van Dam het onderwerp bespreekbaar maken. Dit komt niet uit het niks. Zelf was zij ook één van die kinderen. Ze wil duidelijk maken, dat armoede niet iets is waar je voor hoeft te schamen. Ook wil ze andere kinderen uitleggen, dat niet iedereen even bevoorrecht is.

Elif, de hoofdpersoon van dit verhaal, is ook zo’n kind dat in armoede leeft. Haar moeder moet er alles aan doen om rond te komen. Ze zijn afhankelijk van de Voedselbank en zelfs een kleine tegenvaller als een lekke fietsband is een ramp. In haar klas weet niemand iets over haar situatie, zelfs haar beste vriend Rick niet.

Het verhaal begint vlak na de vakantie. Alle kinderen mogen zeggen wat ze gedaan hebben. Iedereen is enthousiast en zit vol verhalen. Alleen Elif heeft niets te vertellen. Zij probeert dit te verbergen door vlak voor haar beurt naar de wc te gaan. Maar helaas is meester haar bij terugkeer niet vergeten. Tot overmaat van ramp wordt de hele klas uitgenodigd voor een verjaardagsfeestje. Elif weet dat ze onmogelijk kan gaan, hoe graag ze ook zou willen.

Wanneer Rick haar bij de Voedselbank betrapt, kan Elif niet anders dan haar geheim vertellen. Maar in plaats van uitlachen besluit Rick haar juist te helpen. Maar steeds als het een beetje goed lijkt te gaan, gebeurt er weer een volgende ramp. En zo langzamerhand is bij Elif de grens bereikt.

Het verhaal leent zich uitstekend om dit belangrijke onderwerp bespreekbaar te maken, want wellicht heb je er ongemerkt ook mee te maken. Blauw brengt ongeluk laat zien hoe vervelend armoede kan zijn, maar ook dat er soms op onverwachte manier een helpende hand is. Dit boek is te belangrijk om niet gelezen te worden.

Anna van Praag heeft zichzelf overtroffen. Jona mag, wat mij betreft, wel gezien worden als een hoogtepunt binnen haar oeuvre. Het is een boek dat zoveel krachtige emoties oproept: boosheid, irritatie, wanhoop, maar ook heel veel liefde. Op uitmuntende wijze laat Anna van Praag zien, dat niets alleen maar goed of slecht is. Het leven is complex en kent veel nuances. Ook als lezer zul je snel geneigd zijn om te oordelen, maar voortdurend laat de schrijfster zien dat het belangrijk is om begrip te tonen voor de ander. Want slachtoffers zijn er op vele manieren.

Kernwoord hierbij is schuld. Het vormt de basis van de eerste bewuste herinnering van de vijfjarige Jona: zijn vader die hem de schuld geeft van de dood van zijn moeder. Ook de zestienjarige Jona voelt zich schuldig, omdat hij in tegenstelling tot zijn klasgenoten nergens in uitblinkt en zelfs niet weet wat hij na de middelbare school gaat doen.

Schuldgevoel speelt op verschillende manieren ook een rol bij andere personen in het boek. Soms maakt het mensen sterk, soms juist zwak. En in het geval van Jona’s vader is het een machtsmiddel waarmee hij zijn gezin en de buitenwereld onder controle probeert te houden. Maar waar Jona en twee klasgenoten gaan wroeten in de familiegeschiedenis, dreigt zijn gezag ondermijnd te worden.

Jona, die al die jaren onwetend gehouden wordt met betrekking tot zijn moeder en zijn verleden, komt met name dankzij de fanatieke bemoeizucht van zijn klasgenote Elin achter allerlei familiegeheimen. Hoewel Jona graag zijn moeder beter wil leren kennen, beseft hij ook dat hij daarvoor zal moeten opstaan tegen zijn vader. De vraag is of hij dat kan en of hij dat wil.

Jona is een pittig boek over volwassen worden en de vraag wie je nu eigenlijk bent. Het is ook een verhaal over de nasleep van de Tweede Wereldoorlog, die meerdere generaties doorwerkt. Geen makkelijk verhaal, maar Anna van Praag heeft dit op uitstekende wijze begrijpelijk gemaakt voor de wat oudere jeugd. Eén van de jeugdboeken van dit jaar die je eigenlijk gelezen moet hebben.