Misdaden en andere bedreigingen van de veiligheid lokken reacties uit die nieuwe gevaren teweegbrengen: inperkingen van onze vrijheden en inbreuken op wat wij rechtvaardig vinden. Uiteindelijk leiden die reacties onbedoeld weer tot nieuwe bedreigingen van de veiligheid. Zo ontstaat er door de tijd heen een dreigingsspiraal waarin het doel van een ideale mix van veiligheid, vrijheid en rechtvaardigheid steeds weer voorbij wordt gestreefd.
In dit boek wordt aan de hand van fundamentele ontwikkelingen in het strafrecht een aantal van dergelijke effecten van het strafrechtelijk beleid van de afgelopen tien jaar beschreven. De berechting van flutdelicten, de vervreemding van etnische minderheden, de strafbaarstelling van delicten die nog geen schade teweeg hebben gebracht, de afgenomen controle op de politie, de standaardisering van rechtspraak en de toenemende wens om mensen niet vanwege hun daad, maar vanwege de mate waarin we hen als riskante personen beschouwen aan te pakken, hebben het strafrecht veranderd. Het zijn evenzoveel onbedoelde neveneffecten van reacties op fouten uit het verleden.
De dreigingsspiraal helpt juristen en niet-juristen nieuwe wetten en maatregelen op het vlak van het strafrecht te beoordelen. De spanning tussen de wensen van de democratie en de eisen van de rechtsstaat worden blootgelegd, onder andere met verhalen uit de praktijk van een rechter-plaatsvervanger. Het boek maakt een deel van de schandalen van de afgelopen tijd begrijpelijk en kondigt de problemen aan van morgen.
