Boekbespreking Jenno Sijtsma

De trappist, theoloog en schrijver Thomas Merton, is vooral bekend geworden door zijn autobiografie Louteringsberg. Voor wie hem daarna wil volgen is aangewezen op zijn dagboeken. Daarin komt hij bovenal naar voren als een intens gelovige, maar ook eigenzinnige man, die de liefde van God en de stilte boven al het andere dat het leven bieden kan verkoos. Zijn intense geloofsbeleving maakte dat hij zijn ware roeping beleefde in de abdij Gethsemani, in Kentucky in Amerika waar hij in 1941 ging wonen. In 1949 werd hij tot priester gewijd, een van de rijkste dagen van zijn leven en het was voor hem het toppunt van geluk toen hij in 1960 toestemming kreeg om te gaan leven in een eigen gebouwtje, zijn Sint-Anna, dat voor hem dé kluis werd, waarin hij kon leven en schrijven en de eenzaamheid ervaren.

God wil omgang met zijn kinderen, zoals elke vader die van zijn kinderen houdt het fijn vindt dat ze blij zijn om thuis bij hem en zijn vrouw te wonen. Het mag best wel eens gezegd dat het een droeve tijd is en in veel gezinnen de liefdevolle relatie ver te zoeken is. Heeft dat ermee te maken dat velen amper weet hebben wat de zin van hun bestaan is? Dat het op z’n zachtst gezegd een beroerde tijd is waarin weinig meer zeker lijkt te zijn en de vragen omtrent de aanwezigheid en de werkzaamheid van God en de werking van Gods Geest voor velen ver te zoeken is?

Het zijn niet alleen maar rabbi’s die in dit kostelijke boek een verhaal vertellen, maar het zijn wel de meesten die zichzelf hier laten zien als wijze mannen zonder meer. In maar liefst 120 verhalen toont pastoraal theoloog dr. Gottfrid van Eck wat hij de laatste jaren bijeen gebracht heeft, en ongetwijfeld zullen het er veel meer geweest zijn. Zijn eerste bloemlezing verscheen namelijk precies vijfentwintig jaar geleden, onder de titel Bidden met de benen en daarna zijn er nog twee publicaties met chassidische verhalen en joodse sprookjes verschenen.

We kunnen niet vaak genoeg zeggen dat de stad, op grond van de statistieken, een enorme mensenverslinder is. De stad verslindt mensen met haar steriele huishoudens en kindersterfte. De stad is een parasitaire omgeving, ze kan absoluut niet uit en door zichzelf leven. Ze kan alleen als parasiet leven dankzij een constante toevoer van buitenaf. Ze heeft een bijna magische aantrekkingskracht en is bovenal goed in het creëren van illusies: de geweldige aantrekkingskracht van ‘iedere avond naar de bioscoop`. Maar het is een leugen, want wil de stad overleven dan moet er ’s nachts gewerkt worden, de massa moet alcohol en drugs en prostitutie aangeboden worden, zon en wind moeten verbannen worden, kortom de stad is het grote werk van de mens.

De Zoon van God daagt ons uit om niet naar Hem toe te komen voor een veilig, makkelijk, ontspannen leven, maar om het risico te nemen anderen meer lief te hebben dan onszelf. Hij roept ons op om niet te zwelgen in onze dagelijkse verlangens maar om die verlangens te verloochenen ten gunste van iets eeuwigs. Hij draagt ons op niet te leven voor wat we willen maar dagelijks ons kruis op te nemen en zijn voorbeeld te volgen. Dat betekent open staan voor de verdieping van je geloof en daarom daagt de auteur de lezer uit om de volgende drie gewaagde gebeden te bidden: Doorgrond mij, Breek mij en Stuur mij.

In dit fraai gebonden boek vertelt theoloog en classicus  Dr. F. Ledegang  over vroegchristelijke denkers die in de eerste vijf eeuwen van onze jaartelling  getracht hebben voor zichzelf en voor hun hoorders en lezers helder te krijgen wat het Bijbelse scheppingsverhaal ons te zeggen heeft over het ontstaan van de wereld. Ze gingen ervan uit dat de wereld geschapen is door een goede God, die haar ook bestuurt door zijn goddelijke voorzienigheid en in stand houdt door zijn almacht. Zij wilden hun kijk op de wereld baseren op een letterlijke lezing van het scheppingsverhaal uit Genesis en kwamen daarin voor heel wat problemen te staan die om een oplossing vroegen. Daarbij ervoeren zij dat de menselijke kennis grenzen kent en dat ze door die beperking veelal niet verder kwamen dan veronderstellingen of waarschijnlijkheden, zoals ook Plato al verklaard had.

Voor ons is het meest boeiende aspect van Plato’s mythen dat hij zijn zelfbedachte verhalen bovenal inzet als denkmiddel. De beeldende teksten van de filosoof creëren naast de rationele dialectiek een andere taal, die niet tot de rede, maar tot de verbeelding spreekt. Het is het doel van dit boek om deze beeldtaal van Plato in een nieuwe vertaling voor het voetlicht te brengen. De begeleidende essays illustreren daarnaast de blijvende kracht van Plato’s mythen, die tot op de dag van vandaag ‘goed zijn om mee te denken’.

De achtergrond van de vertaling van dit boek ligt in het feit dat het Augustijns Instituut, opgericht op 30 augustus 1989 door de Nederlandse provincie van de Orde der Augustijnen gesloten en opgeheven wordt op 31 december 2022. Ruim vijfentwintig jaar is door een vertaalteam van vier mensen samengewerkt. In de loop der jaren zijn acht boeken verschenen met bij elkaar vertalingen van 183 preken van Augustinus. Het is te betreuren dat het Augustijns Instituut nu geen werken meer van Augustinus vertaald, maar een dankbaar woord van dank lijkt mij op zijn minst terecht. Ter afronding van de samenwerking is dit boek verschenen, waarin de vertaling van de sermones 212 – 215 van Augustinus over christelijke geloofsbelijdenissen. Wanneer hij deze preken gehouden heeft is niet bekend

Dit is het tweede deel in de serie met de gelijknamige titel. Het eerste deel; God is goed, heeft op mij diepe indruk gemaakt. Dat heeft te maken met de manier waarop de auteur, die predikant is, vertelt over het geloven en God leren kennen zoals Jezus Hem openbaart. Het is vanuit zijn eigen beleving in geloof en leven en dat raakt niet alleen je verstand, maar het geeft je een diep gevoel van verwondering en bewondering zoals hij het geloof beschrijft en beleeft.

De auteur is een Jodin die in Letland opgroeide in een atheïstische omgeving. Ze emigreerde met haar man Victor naar de staat Israël, nadat ze door de bestudering van de Bijbel, samen met een baptistenpredikant, Jezus leerden kennen en beleden Hem als hun Heer en Verlosser, in het besef dat ze deel uitmaken van het volk Israël, het volk van God.. Julia Blum is bekend van haar boeken: Als U de Zoon van God bent, Abraham had twee zonen, en Schatgraven in Genesis 1 – 3. Dit boek schreef ze samen met Klaas de Jong die uitleg tekst voor tekst gaf met groepsvragen.

De auteur  is een getrouwde vrouw die vier volwassen kinderen heeft. Ze is voor diverse bedrijven freelancecoach en heeft de opleiding toegepaste psychologie gevolgd. Maar voor haar leven is het geloof in Jezus het allerbelangrijkste. Ze schrijft dat ze tot voor kort als christen nauwelijks benaderbaar was voor anderen. Dat overkomt veel mensen die net als zij elke zondag tweemaal naar de kerk gaan, zij met hoedje op en een rok aan.

Deze indrukwekkende biografie doet je als lezer soms stilstaan bij alle verbijsterende informatie die op je af komt. Het is een verhaal dat op vele bladzijden beklemmend en soms beangstigend overkomt. Wat is namelijk het geval: de auteur ontving in zijn vijfentwintigste levensjaar zijn artsenbul en twee maanden laten trad hij in het huwelijk. Je zou verwachten dat het voor hem veel vreugde en geluk betekende, maar het tegenovergestelde was het geval: er heerste in hem een moordend doodsbewustzijn, waardoor hij veelal alleen was geweest en ook in zijn jonge jaren het gevoel had dat hij niet deugde.

De schrijfster is leerkracht op een basisschool en docent in het NT2 onderwijs. In dit boek, dat geschreven is op leesniveau AVI/E4/M5 en dus vooral bestaat uit korte zinnen en grote letters, vertelt ze het verhaal van twee kinderen, de jongste, Farah is acht jaar en haar broer Amin is 11 jaar. Vader en moeder en twee kinderen, je zou zeggen een mooi gezin en ze hebben een goed leven. Vader is taxichauffeur en moeder zorgt voor alles wat met de opvoeding en het gezin te maken heeft. Maar ze leven in Iran en daar gaat dit boek over.

Tijdens het wachten geven we de vrouw een van de Bijbels die we hebben meegenomen. Het tafereel dat volgt is ontroerend. Ze neemt het zwarte boekje aan en zegt `spasiba’. dankjewel in het Russisch. Met wijd open ogen ontdekt ze dat ze Gods woord in handen heeft Met een klap sluit ze het boek, brengt de Bijbel naar haar mond en kust de omslag. In de uren die volgen loopt ze lachend en zingend heen en weer naar de keuken. Jarenlang had ze gebeden om een eigen Bijbel en nu heeft ze die eindelijk ontvangen.

In 1993 vertaalde ds. .Eugene Peterson het Nieuwe testament uit het Grieks en dat werd een wereldbestseller. Die vertaling is nu door Gerhard Rijksen, de uitgever van Gideon, in het Nederlands vertaald. Een prestatie die er zijn mag, dat kan en wil ik u verzekeren. Toen het boekje bij mij thuis arriveerde ben ik erin gaan lezen en heb enkele uren genoten alsof ik het Johannes Evangelie voor het eerst las. De volgende dag ben ik er opnieuw in gaan lezen in verband met de voorbereiding voor een preek over de eerste vijf verzen van het tweede hoofdstuk van de eerste Brief van Paulus aan de gemeente in Korinte.

Er kunnen in je leven dingen gebeuren die je niet voor mogelijk had gehouden, maar die je zo diep raken dat zelfs je persoonlijke opstelling erdoor verandert. Zo verging het Gandhi, die op jonge leeftijd naar Engeland ging en daar rechten ging studeren. Toen hij in Londen afgestudeerd was en door een bevriende relatie van de familie werd gevraagd naar Zuid-Afrika te komen om te bemiddelen in een juridische kwestie vertrok de 24 jarige verlegen jongeman en kwam eind mei 1893 in Durban aan.

We ontvangen doorlopend: ons zelf is een geschenk in de vorm van een raadsel; het inademen van frisse lucht is het inademen van genade. Ons bestaan, ons zijn als persoon, vindt zijn vervulling door wat wij op onze beurt aanbieden. ‘Hoe kan ik de HEER vergoeden wat Hij voor mij heeft gedaan?’ (Psalm 116 : 12) is een oprecht vraag van de mens. De waardigheid van het menselijk bestaan light in de kracht van de wederkerigheid.

In de Bijbel wordt het leven van een mens vergeleken met een wedloop, een volgen van Jezus. Maar, zoals we in Hebreeën lezen, dan moet je wel geloven dat God bestaat. De wedloop is gratis en als je de eindstreep haalt krijg je als beloning een kostbare erekroon.

In deze biografie komen we in een aanraking met een man, die vanaf zijn jonge jaren geleerd heeft om de discussie aan te gaan en eventueel uitsluitend voor feiten zijn ongelijk te bekennen. In zijn opvoeding was zijn vader het grote voorbeeld, een geleerde voor wie vanuit zijn joods-culturele inslag het ‘fijn slijpen van woorden een kunde en een passie was`. Urenlange gesprekken over kunst, cultuur en wetenschap waren aan de orde van de dag, er werd ook veel gelezen en dat alles vormde Herman en zijn twee broers. In die beginjaren, Herman is geboren in 1929, werd de opkomst van het Nazisme en de daarmee gepaard gaande Jodenhaat uiterst serieus genomen. De bedreigende sfeer van het groeiende nazidom in Duitsland was in het ouderlijk huis voelbaar en kwam steeds scherper en dwingender nabij. Herman is ooggetuige en vanuit zijn gevoelige karakter een emotioneel betrokkene. Die karaktertrek heeft zijn hele leven, ook als psychiater, hem heel duidelijk getypeerd. Het open staan voor de patiënt, met hem spreken over wat in hem leeft, zijn angsten en onzekerheden leren kennen, geen wonder dat Van Praag later een evenwichtige visie verkondigde, waarin naast de biologie ook de psyche en de sociale omgeving van de patiënt het volle pond kregen.

De grootste bijdrage die jij en ik vandaag aan de wereld kunnen leveren, is de wereld terugbrengen naar het gezag van Gods Woord. De oproep van Jezus Christus:”| Maak al de volken tot mijn discipelen”, meten we gehoorzamen, zonder ons daarbij afhankelijk te maken van ons eigen geweten, onze moed, ons Godsvertrouwen, of te kijken naar de beperkende regelgeving van bepaalde regeringen. Het gaat er simpelweg om dat we gehoorzamen.