Als een vreemdeling, in bewaring of tijdens ophouding, een asielaanvraag indient ‘louter om uitzetting te verijdelen’, kan hij in bewaring worden gesteld op grond van artikel 59b Vreemdelingenwet. In dit boek wordt verslag ge-daan van een onderzoek naar de wijze waarop de Nederlandse overheid deze bepaling toepast bij eerste aanvragers asiel en hoe het systeem van rechtsbe-scherming functioneert.
Om deze vragen te beantwoorden, zijn 26 interviews afgenomen met be-trokkenen: ambtenaren van AVIM, KMar, IND en DT&V, advocaten en rechters, academici en belangenbehartigers en is een archiefonderzoek verricht naar 74 bewaringstrajecten van gedetineerde asielzoekers. Daarnaast is het rele-vante internationale en nationale recht geanalyseerd en is nagegaan of de praktijk hiermee in overeenstemming is.
Niet-oprechtheid van de asielaanvraag, uitzetbaarheid en eventuele crimine-le antecedenten spelen een voorname rol bij inbewaringstelling. De meeste betrokken ambtenaren hebben weinig ervaring met de regeling en beschou-wen deze als complex. Zij beslissen of een lichter middel dan bewaring mo-gelijk is en genieten daarin grote discretie. Mede daarom beschrijven som-mige ambtenaren deze beslissing als een kwestie van gevoel. Het systeem van rechtsbescherming vertoont gebreken. Ook advocaten beschikken over te weinig ervaring met - en kennis van de regeling. Rechters bewaken het ultimum remedium karakter van vreemdelingenbewaring onvoldoende.
De uitkomsten van het onderzoek zien primair op detentie van asielzoekers, maar hebben ook belangrijke implicaties voor vreemdelingenbewaring in brede zin.
