Mogen provincies zich verzetten tegen landelijk stikstofbeleid? Moeten gemeenten zich teweerstellen tegen een landelijke spreidingswet? Een antwoord op deze vragen kun je bijvoorbeeld zoeken in de politiek of in het recht. Tegelijk komen deze kwesties ergens vandaan. Ook in de zestiende eeuw, bijvoorbeeld, vroegen denkers zich af of lagere overheden in opstand mochten komen tegen de vorst. De verhouding tussen samenleving en overheid is dus al eeuwenlang voorwerp van studie en debat. Dit is het onderwerp van deze historische inleiding tot het recht. Recht tussen staat en samenleving is verdeeld in drie delen. In het eerste deel worden de belangrijkste juridische ontwikkelingen van de Romeinse tijd en de Middeleeuwen beschreven. Het zwaartepunt van het boek ligt op de periode na 1555: het moment dat Filips II de macht van zijn vader overneemt in de Nederlanden. Er is veel aandacht voor de staatkundige, politieke en economische organisatie van de Republiek der Nederlanden, en van de stad Amsterdam in het bijzonder. Het tweede deel eindigt met de Franse Revolutie. In het derde deel worden de belangrijkste staatkundige en juridische ontwikkelingen van de negentiende en twintigste eeuw beschreven. Marco in ’t Veld en Erik-Jan Broers zijn beiden als universitair docent rechtsgeschiedenis verbonden aan Tilburg University.
