Een aangrijpend ooggetuigenverslag van het leven in de dwangarbeiderskampen voor Joden in nazi-Duitsland

In 1942 wordt de vierentwintigjarige Joodse Nederlander Hans Andriesse door de nazi’s gedeporteerd. Tweeënhalf jaar leidt hij een onmenselijk leven in verschillende dwangarbeiderskampen voor Joden en in concentratiekampen in Duitsland. Hij vertelt over de interne politiek van de kampen, hoe hij onder het zware lichamelijke werk uit kwam door zijn technische achtergrond, en over de hechte vriendschappen die hij sloot met andere gevangenen, medeslachtoffers van het nazigeweld.

Toen het concentratiekamp waar hij tegen het einde van de oorlog verbleef werd bevrijd door de Russen, betekende dat voor Andriesse niet het einde van de ellende, maar het begin van een slopende tocht tegen het optrekkende Russische leger in, via Polen en Rusland naar Engeland.

Aan een zijden draad is een belangrijk en uniek document dat aangrijpend het lot van de gevangenen laat zien. Het is een fascinerend verslag van de tocht door dwangarbeiderskampen voor Joden en concentratiekampen en de lange weg terug.

In de pers

‘Als ik achterom kijk lijkt het een film die een ander heeft beleefd, zowel de tijd die ik in de kampen doorbracht als mijn avontuurlijke tocht naar de vrijheid. De tijd van toen is nu nog in het heden bij me.’ Hans Andriesse in 1980 in het Nieuw Israelietisch weekblad

‘Een uitstekend weergever van wat hij en zijn medegedeporteerden doorstaan hebben; een scherp geheugen en een goed waarnemer. Zijn relaas draagt van het begin tot eind het stempel van waarachtigheid.’ Dr. Loe de Jong